Bốn Thứ Lậu Hoặc

BỐN THỨ LẬU HOẶC

Có bốn dòng nước đen đặc, bẩn thỉu chảy tràn, len lỏi khắp các cõi, nó không ngừng tươm rỉ những chất độc hại, dơ uế làm ô nhiễm tâm trí của chúng sanh: Đó là Dục Lậu, Hữu Lậu, Kiến Lậu và Vô Minh Lậu.

Tất cả chúng sanh bị trầm luân, trôi dạt, bị thống khổ, đoạ đày trong ba cõi, sáu đường; bị mê mờ, lặn hụp trong biển đen sinh tử không thấy bến bờ là do bị chi phối bởi Bốn Lậu Hoặc này. Chúng hiện đang có mặt khắp nơi, hoá trang nhiều khuôn mặt, phân thân trọng mọi lãnh vực sinh hoạt của thế gian, không dễ gì thấy biết. Vậy, phàm người học Phật, tu Phật thì phải nhận diện chúng, thấy rõ chúng để chúng không còn tác oai, tác quái, mê hoặc chúng ta trong nhiều đời kiếp nữa.

“Lậu” là rỉ ra, là tươm rỉ bợn nhơ, dơ uế phiền não.
“Hoặc” là mê lẩn, mê lú. Sở dĩ được gọi vậy vì chúng chảy tràn ngập tất cả đời sống của chúng sanh trong các cảnh giới, tạo nên bợn nhơ, dơ dáy, uế tạp và làm cho mê lẩn, lú lẩn tâm trí.

1- Dục Lậu là do dục, bởi dục mà tươm rỉ ra bợn nhơ phiền não, là cõi dục, cõi vật dục, cõi của chúng sanh sống nhờ, sống bởi thế giới vật chất, ham muốn ngũ trần. Dục lậu len lỏi trong các cảnh giới; và chúng tồn tại dai dẳng trong tâm chúng hữu tình, không tha thứ cho một ai! Như vậy, dục lậu chỉ cho sự tham ái, dục vọng ngũ ngầm bên trong tất cả những ai còn phàm nhân. Nó là loại keo có năng lực dính hút, là cái gì cực kỳ lôi cuốn, làm say đắm tất cả chúng sanh. Chúng liên lỉ bám chặt, trồi lên dòng sống và chi phối mọi cuộc sinh tồn.
Dục lậu còn gồm những từ đồng một thuộc tính như: Ô nhiễm, hư hỏng, đồi bại, dơ bẩn, độc hại, bợn nhơ, xú uế, mê tối, lầm lạc… Mọi luyến ái dục lạc ngũ trần, đắm say vật chất đều thuộc về dục lậu.

2- Hữu Lậu, sự tham ái, đeo dính, muốn có mặt, muốn tồn tại trong các cảnh giới. Nói cách khác là hạt giống, là chủng tử; nó là tên gọi khác của hành (ái, thủ, hữu) đưa đến sanh, lão tử ở trong 12 duyên khởi. Với nghĩa này nên có ba hữu: Dục hữu, sắc hữu và vô sắc hữu. Dục hữu thì tương tợ dục lậu. Còn sắc hữu và vô sắc hữu là muốn nói đến những đam mê, dính mắc, chấp thủ, trầm mịch trong các trạng thái hỷ, lạc, xả của thiền định. Và chính những sắc ái, vô sắc ái ấy nó tươm rỉ ra phiền não vi tế không dễ gì thấy biết.

3- Kiến Lậu, là gồm chung là 62 tà kiến như đã được đề cập đến trong kinh Brāhmajāla (Phạm võng), do sự luyến ái ý tưởng, tư tưởng; các quan điểm, lý thuyết, triết lý cục bộ, giới hạn, lầm lạc, nghiêng lệch… lại còn chấp thủ vào chúng nữa nên đưa đến đối kháng, tranh chấp, bảo vệ. Đấy chính là kiến lậu. Là những phiền não thuộc về sở tri, kiến thức, quan niệm. Chúng đẻ ra biết bao nhiêu hỗn loạn, chiến tranh, hận thù, bạo tàn giữa cuộc đời. Những chủ thuyết chính trị, chủ nghĩa dân tộc cực đoan, lý tưởng và quan điểm của các tôn giáo với nhưng cố chấp tệ hại, xuẩn động đã làm tổn thương biết bao nhiêu sinh mạng; đã làm khô rỗng mọi giá trị nhân ái, công bằng và lẽ phải giữa con người và con người.

Nếu dục lậu, hữu lậu thuộc về phiền não tâm thì kiến lậu thuộc về phiền não trí – chúng tươm rỉ mọi dơ uế, bẩn thỉu từ thế giới tinh thần. Cho chí mọi lý tưởng có vẻ cao đẹp ở bên ngoài với mục đích phục vụ nhân sinh, đưa đạo vào đời, cải tạo xã hội, nếu không có trí tuệ dẫn lối, soi đường thì chúng đều đi theo gót chân bụi bẩn, dơ uế của kiến lậu vậy.

4- Vô Minh Lậu, là trạng thái vô minh liên quan đến Tứ Diệu Đế, ngũ uẩn, thập nhị nhân duyên… Đấy là không biết gì về khổ, về nguyên nhân khổ, sự diệt khổ và con đường khổ diệt, là không biết gì về tiến trình sinh diệt của ngũ uẩn, của 12 duyên khởi; không biết rõ, thấy rõ “cái ta” là giả ngã, không thực tính, không thực thể, là tánh không.

Nói dễ hiểu hơn chút nữa, vô minh là trạng thái không sáng suốt, không tỉnh thức, không tỉnh giác, thiếu hiểu biết… Do vô minh che mờ nên tạo ra những hành động lầm lạc, gieo cấy các vọng nghiệp rồi trầm luân trong 3 cõi, 6 đường.

Trong 4 lậu hoặc, vô minh là lậu hoặc gốc. Có vô minh mới sinh “hành” và tiến trình duyên khởi sinh tử mới vận động. Vô minh nó tồn tại trong tâm trí phàm phu, cho chí nó còn đeo dính đến quả vị thánh A-na-hàm; chỉ khi đắc quả A-la-hán nó mới hoàn toàn vắng mặt “minh hiện, vô minh diệt”

Tóm lại, sau khi đã nhận diện, đã thấy rõ, biết rõ 4 lậu hoặc; tuy chưa thể đoạn tận chúng nhưng cũng có thể làm cho nó giảm dần dần, mỏng nhẹ đi. Bằng không, nếu cứ sống tràn bừa, không tu tập, không hành trì – thì 4 lậu hoặc kia sẽ thêm năng lực, thêm sức mạnh thành dòng cuồng lưu chảy siết (bạo lưu) cuốn phăng, nhấn chìm chúng sanh xuống vực thẳm thống khổ: Ác xứ, đọa xứ, địa ngục… Và khi mà dục lậu đưa đến dục bạo lưu, hữu lậu đưa đến hữu bạo lưu, kiến lậu đưa đến kiến bạo lưu, vô minh lậu đưa đến vô minh bạo lưu, thì hết cứu chữa …

TK Viên Ngộ Sưu Tầm


Bài Cùng Thể Loại